Podatki w Polsce 2025/2026 - najważniejsze zasady, które warto znać

Podatki w Polsce 2025/2026 - najważniejsze zasady, które warto znać

NAJWAŻNIEJSZE W 30 SEKUND:

• PIT (Skala Podatkowa): W 2025 roku kwota wolna od podatku to 30 000 zł. Twój dochód do 120 000 zł jest opodatkowany stawką 12%, a nadwyżka ponad 120 000 zł stawką 32%.
• CIT (Spółki): Standardowa stawka podatku dla spółek (np. z o.o.) wynosi 19%. Mali podatnicy (z przychodami brutto poniżej 2 mln euro w poprzednim roku) mogą płacić 9%.
• VAT (Przedsiębiorcy): Podstawowy limit zwolnienia z VAT to 200 000 zł rocznej sprzedaży. Jeśli nie przekraczasz tej kwoty, zazwyczaj nie musisz być „VAT-owcem”.
• Kluczowa pułapka VAT: Limit 200 000 zł nie dotyczy m.in. usług doradczych, prawniczych czy sprzedaży części samochodowych. W tych przypadkach musisz zarejestrować się do VAT od pierwszej złotówki.
• Zmiany 2026: M.in. obowiązkowy KSeF, podniesienie limitu zwolnienia z VAT do 240 000 zł i nowe zasady dla ryczałtu -> [Przeczytaj więcej o KSeF]. 

Dla kogo ten artykuł?

Ten artykuł jest dla Ciebie, jeśli:

• Jesteś pracownikiem na etacie i chcesz wreszcie zrozumieć, jak liczony jest Twój podatek PIT.
• Prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą (JDG) i zastanawiasz się nad limitami VAT czy tym, co możesz zaliczyć w koszty (KUP).
• Jesteś właścicielem małej spółki (np. z o.o.) i chcesz poznać fundamentalne zasady opodatkowania CIT.

Ten artykuł NIE jest dla Ciebie, jeśli:

• Szukasz niszowych, zaawansowanych interpretacji podatkowych (np. dotyczących podatku u źródła, cen transferowych czy kryptowalut).
• Potrzebujesz porady dotyczącej rozliczeń międzynarodowych lub unikania podwójnego opodatkowania.
• Oczekujesz gotowego rozwiązania optymalizacyjnego (od tego jest indywidualna konsultacja z doradcą podatkowym).

Podatki w Polsce to temat, który u większości z nas wywołuje natychmiastowy ból głowy. System wydaje się skomplikowany, przepisy niejasne, a ciągłe zapowiedzi zmian (jak te planowane na 2026 rok) tylko potęgują frustrację. Niezależnie od tego, czy pracujesz na etacie, prowadzisz małą firmę, czy zarządzasz spółką, zrozumienie fundamentów systemu podatkowego w Polsce jest absolutnie kluczowe. Od tego zależy nie tylko, czy unikniesz kosztownych błędów, ale też, czy nie przepłacasz.

Jak naprawdę działa słynna skala podatkowa i progi 12% oraz 32%? Kto musi płacić 19% podatek CIT, a kto może skorzystać z preferencyjnej stawki 9%? Czy każdy przedsiębiorca, który zarobi 200 000 zł, musi rejestrować się do VAT?

W tym kompletnym przewodniku wyjaśnimy Ci krok po kroku trzy filary polskiego systemu podatkowego: PIT, CIT i VAT, a także podatki konsumpcyjne. Skupimy się na zasadach, które obowiązują w 2025 roku i (w większości) pozostaną aktualne przez lata oraz przeprowadzimy przez zmiany zaplanowane na 2026 rok. 

‍

Mini-słowniczek (Fundamenty, które musisz znać)

Zanim przejdziemy dalej, musimy ustalić cztery kluczowe pojęcia. Zrozumienie ich jest niezbędne – to na tym etapie powstaje 90% wszystkich błędów podatkowych.

• Przychód: To cała kwota, którą otrzymałeś lub która Ci się należy (np. z wystawionych faktur), zanim odejmiesz jakiekolwiek koszty. Dla firm, jest to zazwyczaj wartość netto (bez VAT) ze sprzedaży towarów lub usług. To nie jest Twój zysk.
• Koszty Uzyskania Przychodu (KUP): To wszystkie racjonalne i udokumentowane wydatki, które poniosłeś, aby ten przychód osiągnąć, zachować lub zabezpieczyć jego źródło. W praktyce: zakup towarów, opłaty za biuro, paliwo, marketing, oprogramowanie.
• Dochód: To jest Twój faktyczny zysk. Obliczasz go według najważniejszego wzoru w podatkach: Dochód = Przychód - Koszty Uzyskania Przychodu. To właśnie od tej kwoty (dochodu) płacisz podatek.
• Podstawa Opodatkowania: To Twój dochód, pomniejszony o dodatkowe odliczenia dozwolone przez prawo (np. zapłacone składki społeczne ZUS, niektóre ulgi). To od tej finalnej kwoty obliczasz należny podatek.
• Osoba fizyczna i osoba prawna: Osoba fizyczna to każdy człowiek, który podlega opodatkowaniu, np. przedsiębiorca lub pracownik. Osoba prawna to podmiot, taki jak spółka z o.o. czy fundacja.

‍

PIT: Twój podatek dochodowy – jak działa i kogo obejmuje?

PIT to skrót od Personal Income Tax, czyli podatek dochodowy od osób fizycznych. Podatek dochodowy PIT dotyczy każdej osoby fizycznej, której miejsce zamieszkania znajduje się w Polsce i która podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych. A zatem płacisz go Ty, jako osoba, od swoich zarobków. Dotyczy to przede wszystkim:

• Umów o pracę,
• Umów zlecenia i o dzieło,
• Emerytur i rent,
• Jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG), jeśli jako formę opodatkowania wybrałeś zasady ogólne (czyli właśnie skalę podatkową).

Kwota wolna od podatku

W 2025 roku kwota wolna od podatku wynosi 30 000 zł.

WAŻNE! 

Co to oznacza dla Ciebie? Jeśli Twój roczny dochód nie przekroczy 30 000 zł, nie zapłacisz ani złotówki podatku PIT. Kwota wolna jest „zaszyta” w obliczeniach podatkowych poprzez tzw. kwotę zmniejszającą podatek, która wynosi 3 600 zł (12% z 30 000 zł).

Skala podatkowa - podstawowa forma opodatkowania

Jeśli pracujesz na etacie, rozliczasz PIT według domyślnej formy opodatkowania, czyli skali podatkowej (zasady ogólne). Jest to tzw. system progresywny, czyli „im więcej zarabiasz, tym wyższy procent płacisz”. W Polsce obowiązują dwa progi podatkowe.

Tabela 1 - Progi podatkowe (skala podatkowa) w 2025 r.

UWAGA! 

To najważniejszy i najczęściej mylony element skali podatkowej. Wejście w drugi próg podatkowy (przekroczenie 120 000 zł dochodu) nie oznacza, że nagle cały Twój dochód jest opodatkowany stawką 32%. Stawką 32% opodatkowana jest tylko i wyłącznie nadwyżka ponad 120 000 zł.

Jeśli prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą (JDG), oprócz skali podatkowej, masz dodatkowo dwie formy do wyboru, według których możesz się rozliczać:

Podatek liniowy (19%)

Tutaj również płacisz podatek od dochodu, ale stawka jest stała, niezależnie od tego, ile zarobisz.

• Stawka: Stałe 19%.
• Kwota wolna: Brak. Płacisz podatek od pierwszej złotówki dochodu.
• Dla kogo: Dla przedsiębiorców z wysokimi dochodami (zazwyczaj powyżej 150-170 tys. zł rocznie), którzy chcą uniknąć wpadnięcia w 32% próg na Skali.
• Bonus: Możesz odliczyć zapłaconą składkę zdrowotną od dochodu (do limitu 12 900 zł w 2025 r.).
• Wada: Nie możesz rozliczyć się z małżonkiem ani skorzystać z ulgi na dzieci.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

To zupełnie inna logika. Płacisz podatek od Przychodu, a nie od Dochodu.

• Koszty: Nie możesz odliczyć żadnych kosztów (paliwa, biura, komputera). Płacisz podatek od tego, co wpłynęło na konto.
• Stawki: Zależą od branży i rodzaju świadczonych usług. Przykłady na 2025 r.:
  • 17%: Wolne zawody (np. prawnicy).
  • 15%: Niektóre usługi doradcze.
  • 14%: Branża inżynieryjna, architekci.
  • 12%: Programiści (IT), specjaliści od oprogramowania.
  • 8,5%: Usługi (np. gastronomiczne), najem, działalność usługowa ogólna.
• Dla kogo: Dla freelancerów i firm B2B (np. programiści, lekarze), którzy mają niskie koszty prowadzenia działalności i wysokie marże.

NOWOŚĆ: PIT Kasowy – na czym polega? 

Od 2025 roku rewolucja dla najmniejszych przedsiębiorców! Wprowadzono tzw. PIT kasowy. To rozwiązanie problemu zatorów płatniczych, które nękały polskie firmy od lat.   

Jak to działało do tej pory? (Metoda memoriałowa)

Wystawiałeś fakturę w marcu z terminem płatności 30 dni. Klient nie płacił. Mimo że nie miałeś pieniędzy na koncie, w kwietniu musiałeś zapłacić podatek dochodowy od tej faktury. Kredytowałeś więc państwo z własnej kieszeni.

Jak to działa teraz? (Metoda kasowa)

W metodzie kasowej przychód powstaje dopiero w dniu, w którym pieniądze wpłyną na Twoje konto (lub do kasy). Klient płaci po 3 miesiącach? Ty płacisz podatek po 3 miesiącach. Klient nie płaci wcale? Ty nie płacisz podatku (do pewnego momentu).

Kto może skorzystać z kasowego PIT?

Aby móc wybrać tę metodę, musisz spełnić łącznie trzy warunki :   

• Prowadzić działalność gospodarczą samodzielnie (tylko JDG, nie spółki).
• Twoje przychody w poprzednim roku nie mogą przekroczyć równowartości 250 000 euro (ok. 1 mln zł). Uwaga: limit ten ma wzrosnąć do 2 mln zł w 2026 r.
• Prowadzić KPiR (Księgę Przychodów i Rozchodów). Dotyczy to tylko transakcji B2B (między firmami), udokumentowanych fakturami.

Przeczytaj więcej o progach podatkowych,  i sposobach na obniżenie podatku PIT.

Zmiany w podatku PIT planowane na 2026 r.

Oto co czeka podatników PIT w niedalekiej przyszłości:

Tabela 2 - Zmiany w PIT w 2026 r.  

‍

CIT: Podatek dla Twojej spółki – kto i ile musi płacić?

CIT to skrót od Corporate Income Tax, czyli podatek dochodowy od osób prawnych. Ten podatek płacisz nie Ty osobiście, ale Twoja firma, jeśli ma ona „osobowość prawną”.

Podatnikami CIT są przede wszystkim:

• Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.),
• Spółki akcyjne (S.A.),
• Fundacje, stowarzyszenia i spółdzielnie,
• Spółki komandytowe (sp. k.),
• Spółki komandytowo-akcyjne (sp. k. a.).

WAŻNE!

Jeśli prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą (JDG), nie płacisz CIT. Twoja firma to Ty, więc rozliczasz się podatkiem PIT.

Stawki podatku CIT w 2025 roku

W podatku CIT sytuacja jest prostsza niż w PIT – nie ma skali progresywnej. Mamy dwie stałe stawki podatku liczone od dochodu (Przychód - Koszty):

1. 19% (Stawka podstawowa): To standardowa stawka CIT dla większości firm w Polsce.
2. 9% (Stawka obniżona): To preferencja dla dwóch grup:

• Firm rozpoczynających działalność (w pierwszym roku podatkowym).
• Tzw. „małych podatników”.

UWAGA!

Definicja „małego podatnika” przy 9% CIT bywa myląca. Aby skorzystać z 9% stawki CIT, Twoje przychody ze sprzedaży brutto (czyli wraz z należnym podatkiem VAT) nie mogły przekroczyć w poprzednim roku podatkowym równowartości 2 milionów euro. To częsta pułapka – firmy liczą swoje przychody netto, zapominając o VAT i o tym, że liczy się limit z poprzedniego roku, przez co tracą prawo do niższej stawki.

CIT Estoński – czy to najlepsza forma opodatkowania dla spółki?

To obecnie jeden z najpopularniejszych tematów w polskim biznesie. „CIT Estoński” (oficjalnie: Ryczałt od dochodów spółek) to alternatywny sposób opodatkowania, który całkowicie zmienia zasady gry.   

W klasycznym CIT płacisz podatek co miesiąc (zaliczki) od wypracowanego zysku, niezależnie od tego, co z tym zyskiem robisz. W CIT Estońskim nie płacisz podatku w ogóle, tak długo jak pieniądze zostają w firmie (są inwestowane lub leżą na koncie). Podatek płacisz dopiero w momencie wypłaty zysku (dywidendy) wspólnikom.   

Ile to kosztuje? Efektywne opodatkowanie

System ten jest opłacalny nie tylko ze względu na odroczenie płatności, ale też niższe stawki łączne (CIT spółki + PIT wspólnika od dywidendy):

• Dla Małych Podatników: Łączne obciążenie to tylko ok. 20% (zamiast ok. 26% w modelu klasycznym).   
• Dla Dużych Podatników: Łączne obciążenie to ok. 25% (zamiast ok. 34% w modelu klasycznym).   

Kto może skorzystać? Warunki wejścia

Aby wejść na Estoński CIT w 2025 r., musisz spełnić kilka warunków :   

• Prosta struktura: Udziałowcami spółki mogą być tylko osoby fizyczne (żadnych funduszy czy innych spółek w strukturze).
• Brak udziałów: Twoja spółka nie może posiadać udziałów w innych podmiotach.
• Zatrudnienie: Musisz zatrudniać co najmniej 3 osoby na umowę o pracę (lub ponosić odpowiednie koszty na umowy cywilnoprawne). Dla nowych i małych firm są ułatwienia.
• Przychody pasywne: Mniej niż 50% przychodów może pochodzić z tzw. źródeł pasywnych (np. odsetki, prawa autorskie).

Dowiedz się więcej na temat podatku CIT i CIT estońskiego. 

Zmiany w CIT planowane na 2026 r.

Przyszły rok przyniesie istotne zaostrzenie przepisów, zwłaszcza dla firm korzystających z Estońskiego CIT.

Tabela 3 - Zmiany w CIT w 2026 r. 

‍

VAT: Podatek od towarów i usług – kiedy musisz zostać „VAT-owcem”?

VAT to trzeci filar systemu. Jest to podatek pośredni od konsumpcji, doliczany na każdym etapie obrotu do ceny netto towaru lub usługi. Płacisz go niezależnie od podatku dochodowego (PIT lub CIT).

Zwolnienie podmiotowe (Limit 200 000 zł)

Podstawowa zasada jest prosta: jeśli jesteś przedsiębiorcą (np. prowadzisz JDG), ale Twoja łączna wartość sprzedaży w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła 200 000 zł, możesz skorzystać ze zwolnienia z VAT (tzw. zwolnienie podmiotowe).

• Nowe firmy: Jeśli zaczynasz działalność w trakcie roku (np. 1 lipca), limit 200 000 zł liczysz proporcjonalnie do liczby dni pozostałych do końca roku. W takim przypadku limit na pół roku wyniesie ok. 100 000 zł.
  

Stawki podatku VAT w Polsce

Jeśli jesteś „VAT-owcem” (bo przekroczyłeś limit lub zarejestrowałeś się dobrowolnie), doliczasz do swoich faktur odpowiednią stawkę VAT. W 2025 roku obowiązują m.in.:

• 23%: Stawka podstawowa (większość towarów i usług, np. elektronika, usługi doradcze, odzież).
• 8%: Stawka obniżona (np. niektóre usługi budowlane, wyroby medyczne).
• 5%: Stawka obniżona (np. podstawowa żywność, książki, e-booki).
• 0%: Stawka na eksport towarów poza UE oraz Wewnątrzwspólnotową Dostawę Towarów (WDT).
• zw. (zwolnione): To nie to samo co 0%. Dotyczy usług zwolnionych przedmiotowo (np. usługi medyczne, finansowe, edukacyjne),
• NP (nie podlega): Dotyczy transakcji, które nie są objęte VAT w Polsce. Na tak oznaczonej fakturze nie trzeba podawać podatku ani jego stawki.

Kto musi płacić VAT od pierwszej złotówki? Wyłączenia ze zwolnienia

To najważniejsza i najbardziej kosztowna pułapka podatku VAT dla nowych przedsiębiorców.

UWAGA! 

Limit 200 000 zł nie dotyczy wszystkich! Ustawa o VAT wymienia katalog towarów i usług, które bezwzględnie wyłączają Cię ze zwolnienia. Jeśli planujesz świadczyć którąkolwiek z tych usług lub sprzedawać któryś z tych towarów, musisz zarejestrować się jako czynny podatnik VAT przed dokonaniem pierwszej sprzedaży.

Do najczęstszych wyłączeń należą:

Usługi:

• Prawnicze,
• W zakresie doradztwa (w tym biznesowego, podatkowego, a często także szeroko rozumianego doradztwa IT),
• Jubilerskie,
• Ściągania długów (w tym faktoringu).

Towary (wybrane):

• Sprzedaż części do pojazdów samochodowych i motocykli (PKWiU 45.3 i 45.4) – bardzo ważne dla sprzedawców np. na Allegro.
• Sprzedaż preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1).
• Sprzedaż komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26).
• Sprzedaż towarów objętych akcyzą (np. alkohol, papierosy).

Jeśli Twoja działalność polega np. na doradztwie biznesowym, limit 200 000 zł Cię nie dotyczy i musisz doliczać 23% VAT od pierwszej wystawionej faktury.

Przeczytaj więcej na temat nowych limitów zwolnienia z VAT.

Zmiany w VAT planowane na 2026 r.

W 2026 roku czeka nas przede wszystkim rewolucja cyfrowa (KSeF) oraz korzystna zmiana limitu.

Tabela 4 - Zmiany w VAT w 2026 r.

‍

Rodzaje podatków konsumpcyjnych w Polsce: akcyza, podatek cukrowy i od wygranej 

Oprócz głównej trójcy (PIT, CIT, VAT), w systemie funkcjonują podatki celowane w konkretne towary.

Podatek akcyzowy (akcyza)

Dotyczy tzw. wyrobów akcyzowych. Najczęściej spotykasz się z nim przy sprowadzaniu samochodu z zagranicy. Stawki w 2025 r. zależą od pojemności silnika:

• Silniki do 2000 cm³: 3,1% wartości pojazdu.
• Silniki powyżej 2000 cm³: 18,6% wartości pojazdu.
• Hybrydy (HEV/MHEV): Mają preferencyjne, niższe stawki (1,55% lub 9,3%).

Podatek cukrowy (opłata cukrowa)

Płacą go producenci i importerzy napojów słodzonych. Składa się z opłaty stałej (0,50 zł/litr) i zmiennej (za nadmiar cukru). Jeśli napój zawiera kofeinę lub taurynę (energetyki), dochodzi dodatkowa opłata 0,10 zł/litr.

Podatek od wygranych

Wygrałeś w Lotto lub konkursie? Jeśli wygrana przekracza 2280 zł (jednorazowo), pobierany jest zryczałtowany podatek 10%. W przypadku mniejszych wygranych w grach liczbowych i konkursach medialnych, obowiązuje zwolnienie.

Zmiany w podatkach konsumpcyjnych na 2026 r.

Rząd planuje podwyżki w tym sektorze, tłumacząc to względami prozdrowotnymi i fiskalnymi.

Tabela 5 - Zmiany w podatkach konsumpcyjnych w 2026 r. 

‍

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Przekroczyłem 120 000 zł dochodu. Czy cały mój dochód jest teraz na 32%?

Nie, to najczęstszy mit. Stawką 32% opodatkowana jest tylko nadwyżka ponad 120 000 zł. Twój dochód do 120 000 zł nadal jest opodatkowany według zasad I progu (czyli podatek za ten próg wynosi 10 800 zł).

Zaczynam firmę doradczą. Czy limit 200 000 zł do VAT mnie dotyczy?

Nie. To kluczowa pułapka. Usługi doradcze są bezwzględnie wyłączone ze zwolnienia podmiotowego. Musisz zarejestrować się jako czynny podatnik VAT przed wykonaniem pierwszej usługi i doliczyć 23% VAT do swojej faktury.

Jak i kiedy mogę zmienić formę opodatkowania na 2026 rok?

Do 20 lutego 2026 roku. Aby zmienić formę (np. ze skali na liniowy lub ryczałt), musisz zaktualizować wpis w CEIDG. Masz na to czas do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnąłeś pierwszy przychód w nowym roku.

Do kiedy muszę rozliczyć PIT za 2024 i 2025 rok?

Standardowy termin to 30 kwietnia. Jeśli chodzi o PIT za 2025, termin rozliczenia upływa 30 kwietnia 2026. 

Jeśli 30 kwietnia wypada w dzień wolny, termin przesuwa się na pierwszy dzień roboczy po nim. Pamiętaj: PIT-28 (Ryczałt) również składasz w tym terminie (zmiana przepisów z 2023 r., wcześniej był luty).

Jak można legalnie obniżyć stawki podatkowe? 

Nie musisz uciekać do rajów podatkowych, by oszczędzać. Oto 3 sprawdzone sposoby:

• Wspólne rozliczenie z małżonkiem: Jeśli jedno z was zarabia dużo (wpada w II próg), a drugie mało lub wcale – wspólny PIT może uratować tysiące złotych.
• Ulgi podatkowe: Sprawdź ulgę na dzieci, ulgę termomodernizacyjną (remont domu) oraz wpłaty na IKZE (emerytura). To "darmowe" pieniądze, które leżą na stole.
• Wybór formy opodatkowania: Czasem przejście na ryczałt (niskie stawki) lub podatek liniowy (brak progu 32%) daje ogromne oszczędności. 

‍

Podsumowanie

Oto 5 kluczowych rzeczy, które musisz zapamiętać z tego przewodnika:

1. Polski system opiera się na 3 filarach: PIT (dla osób fizycznych), CIT (dla firm/spółek) i VAT (od konsumpcji).
2. Zawsze pamiętaj o fundamentalnej różnicy: Przychód (cała sprzedaż) - Koszty (wydatki firmowe) = Dochód (Twój zysk, od którego płacisz podatek).
3. W podatku PIT (2025) kluczowe liczby to: 30 000 zł kwoty wolnej i próg 120 000 zł (pamiętając, że 32% płacisz tylko od nadwyżki).
4. W podatku VAT kluczowa jest pułapka: limit 200 000 zł zwolnienia nie dotyczy m.in. usług doradczych, prawniczych i sprzedaży części samochodowych.
5. Rok 2026 przyniesie rewolucję w fakturowaniu (KSeF) i zmiany w ryczałcie oraz limicie VAT – sprawdź powyższe tabele zmian i przygotuj się na nie wcześniej.

Masz wątpliwości lub potrzebujesz wsparcia?

Jeśli masz pytania dotyczące rozliczeń PIT, CIT lub VAT, nie jesteś pewien, jak poprawnie zaksięgować koszty lub czy musisz rejestrować się do VAT - skontaktuj się z nami.

Nasz zespół specjalistów przeanalizuje Twoją sytuację i pomoże znaleźć najkorzystniejsze i najbezpieczniejsze rozwiązanie podatkowe dla Ciebie lub Twojej firmy.

PODSTAWA PRAWNA

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Ustawa o PIT).
• Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Ustawa o CIT).
• Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Ustawa o VAT).
• Ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym.
• Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym (w zakresie opłaty cukrowej).