Najważniejsze zmiany w podatkach w 2026 roku - co czeka firmy i osoby prywatne? 

Najważniejsze zmiany w podatkach w 2026 roku - co czeka firmy i osoby prywatne? 

Rok 2026 to nie tylko dalszy ciąg reform podatkowych z 2025 roku. To moment, w którym część przepisów zacznie w pełni obowiązywać, a inne – mimo że miały być korzystne – okażą się źródłem nowych obowiązków i obciążeń. Ci, którzy w tym roku zlekceważyli potrzebę strategicznego planowania finansów, mogą teraz odczuć efekt „podwójnego uderzenia”: narastające obciążenia podatkowe i składkowe połączą się, tworząc realne zagrożenie dla płynności finansowej i rentowności firm.

W przyszłym roku podatnicy staną przede wszystkim przed trzema wyzwaniami: 

1. niepewnością legislacyjną – szczególnie przy składce zdrowotnej, gdzie zapowiedzi reformy zderzyły się z prezydenckim weto, 
2. postępującą cyfryzacją podatków – obowiązki raportowe (JPK_CIT, KSeF) zmieniają charakter kontroli skarbowej z reaktywnej na proaktywną,
3. i efektem kumulacji – czyli skumulowanym wzrostem obciążeń w sektorach, które już teraz zostały objęte podwyżkami.

W tym artykule omawiam, jak będą wyglądały podatki w 2026 roku, analizuję ich skutki dla różnych branż oraz dzielę się praktycznymi wskazówkami jak przygotować się na nową rzeczywistość podatkową.

‍

Składka zdrowotna 2026 - weto prezydenta i realny wzrost obciążeń

Zapowiadana reforma dotycząca składki zdrowotnej, która miała uprościć system i obniżyć wysokość składki dla wielu przedsiębiorców, została zawetowana przez Prezydenta RP. W efekcie nowy, dwuczęściowy system składki (który zakładał podział składki na część ryczałtową 9% od 75% płacy minimalnej i część procentową od nadwyżki dochodu) oraz likwidacja dotychczasowych odliczeń nie wejdą w życie.

Jakie są konsekwencje? 

Brak nowych regulacji oznacza powrót do zasad sprzed tymczasowej ulgi z 2025 roku. Minimalna składka będzie liczona od 100% minimalnego wynagrodzenia, które w 2026 roku będzie wyższa. W praktyce więc to realny wzrost obciążeń dla wszystkich przedsiębiorców – wbrew wcześniejszym zapowiedziom obniżek.

Najbardziej zmiana ta wpłynie na ryczałtowców. Sztywne progi przychodowe (60 tys. zł i 300 tys. zł) tworzą tzw. „efekt klifu”. Nawet symboliczne przekroczenie progu oznacza skokowy wzrost składki – np. o ponad 7 tys. zł rocznie przy wejściu w trzeci próg. Co więcej, powyżej 300 tys. zł składka się stabilizuje i przestaje dalej rosnąć, więc w praktyce system mniej obciąża najbogatszych niż tych „na granicy” progu.

Porównanie obciążeń

Werdykt VATAX: kto straci?

Wszyscy przedsiębiorcy,  bo minimalna składka zdrowotna wzrośnie wraz z płacą minimalną. Zmiana ta jednak będzie najbardziej dotkliwa dla: 

• Ryczałtowców z wysokimi przychodami – ich składki mogą być nawet czterokrotnie wyższe niż w projekcie ustawy. 
• Przedsiębiorców o niskich i średnich dochodach, którzy liczyli na ulgę – zostaną bez wsparcia, z wyższymi obciążeniami i bez obiecanych reform.

‍

Kasowy PIT 2026 – podwojenie limitu i stare ryzyka w nowej skali

W sierpniu 2025 r. rząd wpisał do wykazu prac projekt nowelizacji ustawy o PIT, który zakłada podniesienie limitu przychodów uprawniających do kasowego PIT z 1 mln zł do 2 mln zł. Jeśli przepisy zostaną uchwalone, od 1 stycznia 2026 r. więcej przedsiębiorców będzie mogło rozliczać podatek, dopiero gdy faktycznie otrzyma zapłatę od klienta. 

Jakie są konsekwencje?

Choć na pierwszy rzut oka to rozwiązanie wydaje się korzystne, w praktyce nadal wiąże się z poważnym ryzykiem, jakim jest pułapka płynnościowa. Pojawia się, jeżeli przedsiębiorca dostaje pieniądze od klientów od razu (np. w ciągu kilku dni), ale sam ma ustalone długie terminy płatności dla swoich dostawców (np. 60 czy 90 dni). Podatek od przychodu trzeba zapłacić już w momencie uzyskania zapłaty od klientów, nawet jeśli koszty związane z tą sprzedażą (faktury od dostawców) jeszcze nie zostały uregulowane. Innymi słowy – fiskus rozlicza przychód wcześniej, niż przedsiębiorca faktycznie poniesie koszty. 

Dodatkowo metoda kasowa wymaga prowadzenia podwójnej ewidencji – trzeba przy tym pilnować nie tylko dat faktur, ale też dat faktycznej płatności. Biura rachunkowe będą oczekiwały dokładnych wyciągów bankowych, co oznacza więcej pracy i wyższe koszty obsługi księgowej.

Warto też pamiętać, że kasowy PIT daje jedynie dwuletnie odroczenie płatności. Oznacza to, że jeśli faktura nie zostanie opłacona w ciągu 2 lat, i tak trzeba zapłacić podatek. Tymczasem obecna „ulga na złe długi” pozwala skorygować podatek już po 90 dniach. 

Werdykt VATAX: kto zyska, a kto straci?

Zyskają: mikroprzedsiębiorcy rozliczający się przez B2B, którzy często długo czekają na płatności od kontrahentów.

Nie skorzystają: firmy, które dostają wpłaty od klientów szybko, ale same płacą dostawcom później.

Wniosek: kasowy PIT to rozwiązanie korzystne tylko dla wybranej grupy przedsiębiorców i wymaga dokładnej analizy przepływów pieniężnych przed ostateczną decyzją o jego wyborze. W analizie mogą pomóc poniższe pytania: 

1. Czy cykle płatności od klientów i do dostawców stwarzają ryzyko "pułapki płynnościowej"?
2. Czy przewidywany wzrost kosztów obsługi księgowej nie przewyższy korzyści z odroczenia podatku?
3. Jaki jest udział przychodów B2B w całości sprzedaży i czy korzyść jest warta prowadzenia hybrydowego systemu księgowego?

Zalecamy konsultację z naszymi doradcami podatkowymi, by przeprowadzić symulację skutków finansowych — umów się na konsultacje.

‍

Podatek od nieruchomości 2026 – efekt kumulacji i wzrost stawek

Podatek od nieruchomości to jeden z obszarów, w którym przedsiębiorcy najsilniej odczują skutki reform. Zmiany z 2025 roku nie tylko się utrzymają, lecz także zostaną spotęgowane przez coroczny wzrost stawek, co stworzy efekt kumulacji obciążeń.

Od 2025 roku obowiązują nowe definicje „budynków” i „budowli”. Zgodnie ze zmianami od teraz: 

• Budynek – to obiekt trwale związany z gruntem, z fundamentami, dachem i przegrodami (ścianami).
• Budowla – każdy inny obiekt powstały w wyniku robót budowlanych, np. silosy, zbiorniki, place składowe, niektóre instalacje przemysłowe.

Co to oznacza w praktyce?

• Podatek od budynku liczy się od powierzchni użytkowej (np. kilkadziesiąt zł za 1 m²).
• Podatek od budowli liczy się od wartości początkowej – i wynosi 2% rocznie.

W praktyce wiele obiektów – np. silosy czy zbiorniki – zostało przeklasyfikowanych z niżej opodatkowanych budynków na budowle.

W 2026 roku problem się nasili, bo do zmienionej podstawy opodatkowania dochodzi jeszcze coroczny wzrost stawek maksymalnych, które są powiązane z inflacją.

Jakie są konsekwencje?

Stawki podatku od nieruchomości w 2026 roku mogą wzrosnąć o ok. 4,5%. Po połączeniu z przedefiniowaniem budynków i budowli oznacza to efekt kumulacji – skokowe zwiększenie podatku. Firmy, które nie zrobiły audytu majątku w 2025 roku, w 2026 zapłacą więcej i ryzykują zaległości podatkowe oraz sankcje.

Werdykt VATAX: kto straci najwięcej?

• Rolnicy i zakłady produkcyjne – szczególnie posiadający silosy, zbiorniki, hale.
• Centra logistyczne i firmy chemiczne – ze względu na rozbudowaną infrastrukturę.
• Każdy, kto ma dużą bazę przemysłową – wzrost kosztów będzie bezpośredni, znaczący i powtarzalny co roku.

Poniższa tabela pokazuje potencjalny, drastyczny wzrost rocznego obciążenia podatkowego dla typowych obiektów przemysłowych: 

‍

Cyfrowa rewolucja 2026 – JPK_CIT, KSeF i inne obowiązki

Rok 2026 to kolejny krok w stronę pełnej cyfryzacji podatków. Obowiązki, które do tej pory dotyczyły tylko największych firm, teraz obejmą dużo szersze grono przedsiębiorców i na nowo zdefiniują ich relacje z fiskusem:

• JPK_CIT – od 2026 r. do raportowania będą zobowiązane nie tylko największe spółki i grupy kapitałowe (które rozpoczęły ten proces w 2025 r.), lecz także:
  • pozostałe firmy objęte CIT,
  • JDG prowadzące pełne księgi rachunkowe,
  • podatnicy PIT już raportujący JPK_VAT.  
• Wyższy limit zwolnienia z VAT – próg sprzedaży uprawniającej do zwolnienia z VAT wzrośnie z 200 tys. zł do 240 tys. zł, co będzie korzystne dla najmniejszych przedsiębiorców.
• KSeF – od lutego 2026 r. obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur obejmie firmy, które w 2024 r. miały obrót powyżej 200 mln zł. Dla pozostałych przedsiębiorców (w tym zwolnionych z VAT) obowiązek ten wejdzie w życie od 1 kwietnia 2026 roku. Jedynie najmniejsi podatnicy (tzw. Wykluczeni cyfrowo) będą mieli czas na wdrożenie się aż do 1 stycznia 2027 roku. 
• Amortyzacja samochodów osobowych – wprowadzono zróżnicowane limity w zależności od rodzaju napędu:
  • auta elektryczne i wodorowe: do 225 tys. zł,
  • auta spalinowe: do 100 tys. zł,
  • auta emitujące 0-50 g CO2/km: do 150 tys. zł,
  • auta emitujące powyżej 0-50 g CO2/km: do 100 tys. zł.

Jakie są konsekwencje? 

Firmy z drugiej fali JPK_CIT będą musiały przygotować swoje systemy IT i księgowe, co oznacza dodatkowe koszty i więcej biurokracji. Przedsiębiorcy będą zobowiązani do przeniesienia całego procesu fakturowania do KSeF (o tym, jak przygotować firmę na Krajowy System E-Faktur przeczytasz w osobnym artykule), a najmniejsi z nich skorzystają na wyższym limicie zwolnienia z VAT. Z kolei firmy posiadające samochody spalinowe odczują ograniczenia w zakresie amortyzacji, bo możliwość zaliczania odpisów w koszty będzie zdecydowanie mniejsza. 

Werdykt VATAX: kto zyska, a kto straci?

• Zyskają: najmniejsze firmy niezarejestrowane jako podatnicy VAT.
• Stracą: spółki CIT i JDG na pełnych księgach, które muszą dostosować się do JPK_CIT.
• Nowe ryzyka: przedsiębiorcy z flotą spalinową, którzy odliczą mniejsze kwoty z tytułu amortyzacji.

‍

Pozostałe zmiany podatkowe w 2026 roku

Na 2026 rok Ministerstwo Finansów przygotowało pakiet dodatkowych zmian, które dotyczą zarówno osób prywatnych, jak i przedsiębiorców. Obejmują one m.in. ulgę mieszkaniową, leasing i darowizny, zasady amortyzacji oraz ulgę IP Box. To właśnie te obszary będą źródłem największych kontrowersji i nowych obowiązków.

Ulga mieszkaniowa – koniec preferencji dla posiadaczy wielu nieruchomości

Do tej pory można było sprzedać mieszkanie przed upływem 5 lat i uniknąć płacenia podatku, jeśli środki przeznaczyło się na własne cele mieszkaniowe w ciągu 3 lat od momentu sprzedaży. Od 2026 r. prawo do tej ulgi zostanie mocno ograniczone. Skorzystają z niej tylko osoby, które nie mają innego mieszkania, domu czy prawa do lokalu.
Wyjątek obejmie jedynie:

• jedno mieszkanie odziedziczone,
• jedną wspólną nieruchomość małżeńską.

Jeśli podatnik posiada inne mieszkanie, prawo do ulgi zachowa tylko wtedy, gdy przekaże je np. dzieciom, wnukom albo państwu czy gminie.

Naszym zdaniem na zmianach stracą inwestorzy i osoby posiadające więcej niż jedną nieruchomość. Ulga ma na celu powrót do pierwotnych założeń – wspierania osób faktycznie poprawiających dzięki niej swoje warunki mieszkaniowe.

Leasing i darowizny – brak możliwości szybkiej sprzedaży bez podatku

Dotychczas, jeśli ktoś wykupił np. samochód z leasingu i podarował go bliskiej osobie, to po 6 miesiącach taka osoba mogła sprzedać go bez konieczności odprowadzenia podatku. Od 2026 r. ten okres zostanie wydłużony do 3 lat. Sprzedaż przed upływem tego czasu będzie opodatkowana.

To uszczelnienie systemu najmocniej uderzy w przedsiębiorców i osoby prywatne, które korzystały z darowizn jako sposobu na szybką, korzystną sprzedaż.

Amortyzacja – mniej swobody w rozliczeniach

Jeszcze do końca 2025 roku można będzie zmieniać stawki amortyzacyjne nawet po złożeniu zeznania, aby obniżyć podatek. Od 2026 r. nie będzie już takiej możliwości – raz ustalone stawki trzeba będzie stosować konsekwentnie.

To ograniczenie najbardziej odczują firmy, które do tej pory elastycznie „zarządzały” kosztami amortyzacji.

Ulga IP Box: tylko dla firm zatrudniających

Preferencyjna stawka 5% PIT z tytułu ulgi IP Box nie będzie już dostępna dla samozatrudnionych specjalistów IT czy indywidualnych wynalazców.

Od 2026 r. skorzystają z niej tylko firmy zatrudniające co najmniej 3 pracowników (na etat lub w innej formie, przy odpowiednim poziomie wynagrodzeń). Dodatkowo, co ważne, osoby zatrudnione nie mogą być spokrewnione z podatnikiem.

Najwięcej na tej zmianie stracą freelancerzy i jednoosobowe działalności. Ulga stanie się narzędziem dla firm z większym zapleczem kadrowym.

‍

Najczęściej zadawane pytania o podatki 2026

Jakie są najważniejsze zmiany w podatkach w 2026 roku?

• wyższa minimalna składka zdrowotna (brak ulg, podstawa to 100% płacy minimalnej),
• możliwy kasowy PIT z limitem 2 mln zł przychodów,
• wyższe podatki od nieruchomości (efekt kumulacji: nowe definicje + indeksacja stawek),
• obowiązek JPK_CIT dla większości spółek i JDG na pełnych księgach,
• start KSeF (najpierw najwięksi, potem pozostali przedsiębiorcy),
• ograniczona ulga mieszkaniowa (tylko dla osób bez innego mieszkania),
• zmiany w leasingu i darowiznach (sprzedaż bez podatku możliwa dopiero po 3 latach),
• IP Box tylko dla firm zatrudniających min. 3 osoby.

Kto najbardziej odczuje wzrost składki zdrowotnej w 2026 roku?

Przede wszystkim ryczałtowcy, ponieważ ich składki są powiązane z progami przychodów. Przekroczenie progu nawet o złotówkę oznacza skokowy wzrost obciążeń. Ale w praktyce każdy przedsiębiorca zapłaci więcej, bo składka minimalna wzrośnie wraz z płacą minimalną.

Czy kasowy PIT będzie dobrym rozwiązaniem dla każdej firmy w 2026?

Nie. Skorzystają z niego głównie JDG rozliczające się B2B i długo czekające na płatności od klientów. Dla firm z przewagą sprzedaży B2C albo tych, które same płacą z opóźnieniem dostawcom może to być wręcz pułapka – podatek trzeba zapłacić szybciej niż można ująć koszty działalności. 

Co zmienia się w podatku od nieruchomości w 2026 roku?

Od 2025 roku wiele obiektów (np. silosy, zbiorniki) zostało przeklasyfikowanych na „budowle”, co podniosło podatek. W 2026 r. dojdzie do tego coroczny wzrost stawek o inflację – około 4,5%. To efekt kumulacji, który najmocniej uderzy w firmy przemysłowe, logistyczne i rolnicze.

Jak przygotować się do obowiązkowego JPK_CIT i KSeF?

• sprawdzić, czy firma znajduje się w grupie objętej tymi obowiązkami od 2026 r.,
• dostosować systemy księgowe i IT do nowych formatów raportowania,
• przeszkolić księgowość i wdrożyć procedury obiegu dokumentów.

Więcej o KSeF w naszym artykule - Krajowy System E-Faktur - jak przygotować firmę na zmiany? 

Na czym polega ograniczenie ulgi mieszkaniowej od 2026 roku? 

Ulga będzie dostępna tylko dla osób, które nie mają innego mieszkania. Wyjątek: jedno mieszkanie odziedziczone i jedna wspólna nieruchomość małżeńska. Należy jednak pamiętać, że do ulgi wlicza się tylko jedno z nich! Oznacza to, że jeśli ktoś posiada wspólne mieszkanie z małżonkiem, a jednocześnie np. otrzymał inne mieszkanie jako darowiznę od rodziców, wówczas nie przysługuje mu ulga - chyba, że jedną z nieruchomości przekaże dzieciom, wnukom albo państwu/gminie.

Jakie ryzyka niosą ze sobą zmiany w podatkach w 2026 roku?

• wyższe koszty księgowości i administracji (kasowy PIT, JPK_CIT, KSeF),
• skokowe obciążenia dla ryczałtowców po przekroczeniu progów,
• wzrost podatku od nieruchomości dla branż z dużą infrastrukturą,
• utrata ulg podatkowych (IP Box, ulga mieszkaniowa) przez dużą grupę podatników.

‍

Podsumowanie 

Reformy podatkowe na 2025 i 2026 rok tworzą złożoną sieć powiązanych zmian. Proaktywna analiza i planowanie nie są już zaleceniem – to konieczność. Ci, które przygotują się wcześniej, mogą uniknąć finansowych wstrząsów. Już teraz warto spojrzeć na swoje podatki strategicznie – inaczej ryzykuje, że kolejne „podwójne uderzenie” mocno odbije się na jego działalności. 

Potrzebujesz dobrego wsparcia księgowego, które pomoże Ci przejść przez okres zmian i wdrożeń nowych przepisów w życie? Skontaktuj się z naszym biurem rachunkowym VATAX - poprowadzimy Twoją księgowość. 

‍

Lista kontrolna przedsiębiorcy

• Audyt nieruchomości (PILNE): przejrzyj majątek i zaktualizuj deklarację DN-1.
• Forma opodatkowania: przelicz obciążenia na 2025 i potencjalne scenariusze 2026.
• Kasowy PIT: zrób symulację przepływów pieniężnych przed podjęciem decyzji.
• JPK_CIT: jeśli jesteś w pierwszej lub drugiej fali wdrożenia, zacznij rozmowy z dostawcami oprogramowania.

PODSTAWA PRAWNA

• Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2022 poz. 2647 ze zm.).
• Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. 2022 poz. 2587 ze zm.).
• Ustawa z 29 października 2021 r. o Krajowym Systemie e-Faktur (Dz.U. 2021 poz. 2076).
• Ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. 1991 nr 9 poz. 31 ze zm.).
• Ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 2004 nr 210 poz. 2135 ze zm.).
• Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535 ze zm.).
• Nowelizacje ustaw podatkowych z 2025 r. (projekty i ustawy przyjęte przez Sejm, Dz.U. 2025).
• Komunikaty GUS dotyczące wskaźnika inflacji 2025/2026.